Επιλογή Στελεχών Εκπαίδευσης - Αξιολόγηση

α. Επιλογή Στελεχών

Το θέμα της αξιοκρατικής επιλογής των στελεχών της εκπαίδευσης έχει απασχολήσει πολλές φορές την παράταξη και τον κλάδο.

          Η παράταξή μας είχε πάντα ως θέση της πως τα στελέχη εκπαίδευσης πρέπει να επιλέγονται με αντικειμενικά, μετρήσιμα και αξιοκρατικά κριτήρια. Είναι ξεκάθαρο για μας ότι οι θέσεις είναι διοικητικές και όχι πολιτικές.

          Η κυβέρνηση της Ν.Δ., τόσο με τις επιλογές του 2004 όσο και μ' αυτές του 2007, επιβεβαιώνει την πεποίθησή μας ότι αντιμετωπίζει το κράτος ως κομματικό της λάφυρο και την εκπαίδευση ως φέουδό της. Αφού ψήφισε έναν απαράδεκτο Νόμο (Ν.3467/05), με τον οποίο φωτογράφισε τα «προσόντα» των δικών της παιδιών, που είχε διορίσει το 2004, χρησιμοποίησε τη συνέντευξη για να καταπατήσει κάθε έννοια αξιοκρατίας, αναβιώνοντας μνήμες της περιόδου 90-93.

          Εκατοντάδες είναι οι καταγγελίες που έφθασαν στη ΔΟΕ, τόσο από Συλλόγους όσο και από συναδέλφους οι οποίοι καρατομήθηκαν, στη διαδικασία της συνέντευξης.

Το 2^ο Συνέδριο της παράταξης κρίνει, ότι στη σημερινή συγκυρία, πρέπει να θεσμοθετηθεί ένα σύστημα επιλογής στελεχών εκπαίδευσης που θα είναι, καταρχήν, αντικειμενικό και μετρήσιμο. Πρέπει να γίνουμε αξιόπιστοι στους συναδέλφους της βάσης, πως όλοι, ανάλογα με τα προσόντα τους έχουν τη δυνατότητα επιλογής και κατάληψης συγκεκριμένης θέσης στελέχους και όχι ανάλογα με τις κομματικές ή συνδικαλιστικές προτιμήσεις τους.

          Το 2^ο Συνέδριο της παράταξης αφού έλαβε υπόψη του όλη την εμπειρία των τελευταίων χρόνων αποφάσισε:

1) Η επιλογή στελεχών εκπαίδευσης (περιφερειακός Δ/ντής Π.Ε. και Δ.Ε., Δ/ντής Εκπαίδευσης, Σχολικός Σύμβουλος, Προϊστάμενος Γραφείου, Δ/ντής Σχολείου, Υποδιευθυντής κλπ.) γίνεται με αξιοκρατικά κριτήρια. Το συνέδριο εκτιμά ότι πρέπει να κοπεί ο ομφάλιος λώρος μεταξύ της επιλογής των στελεχών της εκπαίδευσης, του κομματισμού και των συνδικαλιστικών παρατάξεων, σε όλα τα επίπεδα.

2) Η επιλογή στελεχών Εκπαίδευσης γίνεται από Συμβούλιο Επιλογής με μικτό σύστημα κριτηρίων ως εξής: (τα ποσοστά που αναφέρονται είναι ενδεικτικά)

• 50% με βάση τα αντικειμενικά και μετρήσιμα κριτήρια του κάθε υποψηφίου (επιστημονικά προσόντα, χρόνια υπηρεσίας κλπ.).
• 40% με βάση αξιολογική διαδικασία σύμφωνα με τις θέσεις του κλάδου.
• 10% με βάση τη συνέντευξη ενώπιον του συμβουλίου επιλογής. Η συνέντευξη διεξάγεται με ερωτήσεις συγκεκριμένες μέσα από τράπεζα ερωτήσεων και τηρούνται πρακτικά.

Η διαδικασία της συνέντευξης προηγείται της αξιολογικής διαδικασίας.

3) Άμεση κατάργηση του Ν. 3467/05 και των αποτελεσμάτων του. Θεσμοθέτηση ενός νέου αξιοκρατικού συστήματος επιλογής, με βάση την παραπάνω πρότασή μας.

4) Η Επιλογή των προϊσταμένων Γραφείων γίνεται από τα ΑΠΥΣΠΕ της χώρας (πρόβλεψη που υπήρχε στο Ν.2986/02).

5) Η θητεία των στελεχών είναι τετραετής. Όποιος επιλέγεται στο ενδιάμεσο κατέχει τη θέση για το υπόλοιπο της θητείας. Οι πίνακες ισχύουν για μια τετραετία.

6) Το συνέδριο αποφάσισε να πραγματοποιηθεί ειδική ημερίδα της παράταξης για το θέμα, έτσι ώστε να καταλήξουμε σε συγκεκριμένο σχέδιο επιλογής στελεχών εκπαίδευσης.

β. Αξιολόγηση

Για να φτάσουμε στο ανοιχτό στην κοινωνία σχολείο θα πρέπει το τελευταίο να κερδίσει την κοινωνία. Τα προγράμματα σπουδών να έχουν αναφορά στις τοπικές και κοινωνικές συνθήκες. Το εκπαιδευτικό έργο να κερδίσει εκπαιδευτικούς (όταν μετέχουν και οι ίδιοι στο σχεδιασμό του και παίρνουν πρωτοβουλίες γι' αυτό), μαθητές (γιατί δε θα είναι ξεκομμένο από αυτούς), γονείς (όταν θα αισθάνονται ικανοποίηση από τις πρωτοβουλίες, τους στόχους και τις αναφορές του στις τοπικές συνθήκες και ιδιαιτερότητες).

Υπ' αυτές τις προϋποθέσεις η αξιολόγηση του εκπαιδευτικού έργου στη λογική της κοινωνικής λογοδοσίας, του κοινωνικού ελέγχου και της διαφάνειας της λειτουργίας του Σχολείου, μπορεί να αποτελέσει μια από τις πιο βασικές συνιστώσες του ανοίγματος του Σχολείου στην κοινωνία.

Με τον όρο "αξιολόγηση" εννοούμε τη διαδικασία που οδηγεί στην α) ανάδειξη θετικών όψεων συγκεκριμένων εκπαιδευτικών δράσεων αλλά και τη μελέτη σχετικών αδυναμιών, β) την ιεράρχηση αναγκών και γ) το σχεδιασμό στοχευμένου χαρακτήρα παρεμβάσεων. Έτσι η αξιολόγηση μπορεί να διαμορφώσει αφ' εαυτής τους όρους σύνδεσης και εμπέδωσης μιας σχέσης εμπιστοσύνης ανάμεσα στο Σχολείο και τον κοινωνικό του περίγυρο.

Αυτό μπορεί να γίνει μέσω της κινητοποίησης και της συλλογικής δέσμευσης της εκπαιδευτικής κοινότητας και της κοινωνίας, η οποία με βάση το μοντέλο που προτείνεται, είναι συνυπεύθυνη για ένα μεγάλο εύρος θεμάτων που αφορούν τη λειτουργία του Σχολείου, προς την κατεύθυνση της υλοποίησης στόχων κοινά αποφασισμένων έπειτα από διεξοδική ανάλυση και αποτύπωση της κατάστασης. Με τον τρόπο αυτό η λειτουργία του Σχολείου και τα προβλήματά του, παύουν να αποτελούν πεδίο άγονων αντιπαραθέσεων και μετάθεσης ευθυνών ανάμεσα σε Πολιτεία, Εκπαιδευτικούς, Μαθητές και Γονείς και γίνονται πεδίο σύγκλισης, κοινωνικής διαβούλευσης και συνεργασίας όλων με στόχο τη βελτίωση της ποιότητας.

Στις περισσότερες χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης υπάρχει μία αυξανόμενη τάση για την υιοθέτηση συστημάτων αυτοαξιολόγησης.

Η εφαρμογή οποιουδήποτε συστήματος αξιολόγησης θα πρέπει να δίνει έμφαση στην ανάπτυξη και την πρόοδο του σχολείου και όχι στον έλεγχο. Η επιστημονική συγκρότηση, η παιδαγωγική κατάρτιση και η διδακτική ικανότητα δεν είναι ποσοτικά μεγέθη που μπορούν να μετρηθούν. Αντίθετα, αποτελεί επιτακτική ανάγκη να λαμβάνονται υπόψη παράγοντες που επηρεάζουν την επιτυχία ή μη του εκπαιδευτικού έργου, όπως οι παιδαγωγικές μέθοδοι, το εκπαιδευτικό κλίμα στην τάξη ή στο σχολείο γενικότερα, τα σχολικά βιβλία αλλά και παράγοντες που έχουν να κάνουν με τους μαθητές, όπως η κοινωνική τους προέλευση, η οικογενειακή κατάσταση, οι συνθήκες διαβίωσης και κατοικίας κ.λ.π..

Οι ελεγκτικοί μηχανισμοί στο χώρο του σχολείου εμπεριέχουν στοιχεία αυταρχισμού και χειραγώγησης των εκπαιδευτικών αλλά και αναπαραγωγής του κυρίαρχου ιδεολογικού και κοινωνικού μοντέλου.

Ειδικότερα, όσον αφορά την αυτοαξιολόγηση είναι αποδεκτά τα παρακάτω:

1. ‑Η αυτοαξιολόγηση θα πρέπει να περιλαμβάνει όλες τις πτυχές της σχολικής ζωής.

2. ‑Τα σχολεία θα πρέπει να αφεθούν ελεύθερα να αναπτύξουν τα δικά τους εργαλεία αυτοαξιολόγησης, αν όχι και τους δείκτες. Σημαντική θεωρείται η ανάπτυξη από τα σχολεία των δικών τους προγραμμάτων δράσης.

3. ‑Η αυτοαξιολόγηση θα πρέπει να εξελιχθεί σε συνήθη πρακτική των εκπαιδευτικών ως επαγγελματιών. Θα πρέπει να διαρκεί όλη τη χρονιά, μετά το πέρας της οποίας η συνέχισή της θα εξασφαλίζεται μέσω κατάλληλου μηχανισμού ανατροφοδότησης από τους αρμόδιους φορείς.

4. ‑Θα πρέπει να εξασφαλίζεται το κύρος της διαδικασίας αυτοαξιολόγησης μέσω εξωτερικού μηχανισμού που θα περιλαμβάνει και αξιολόγηση των αξιολογητών.

Κατά την αρχική περίοδο εφαρμογής της αξιολόγησης, όταν μάλιστα αυτή επιχειρείται ύστερα από απουσία δεκαετιών, να αρχίσει αξιολογική διαδικασία κινούμενη προς την κατεύθυνση της διαμόρφωσης κριτηρίων για την αξιοκρατική κατάληψη θέσης στελέχους, του εντοπισμού αρνητικού έργου κ.λ.π. περιπτώσεις, που, εκτός της προτεραιότητάς τους, κρίνονται ως υπεραρκετές να καλύψουν τις δυνατότητες για μεγάλη περίοδο, του οποιουδήποτε άρτιου αξιολογικού μηχανισμού.

Αναλυτικότερα η αξιολόγηση αφορά:

• ‑Εκείνους που επιθυμούν να καταλάβουν θέση στελέχους (Δ/ντής, Υποδιευθυντής σχολείου, Προϊστάμενος Γραφείου, Σχολικός Σύμβουλος κ.λπ.).
• ‑Εκείνους που επιθυμούν να αποσπαστούν σε θέσεις υψηλής ζήτησης (π.χ. πρότυπα σχολεία εξωτερικού κ.ά.).
• ‑Τις περιπτώσεις αρνητικού έργου.
• ‑Όσους το επιθυμούν ύστερα από αίτησή τους.

Προϋποθέσεις για την επιτυχή εφαρμογή της αξιολόγησης.

• ‑Όλοι οι εκπαιδευτικοί ενημερώνονται μέσα από επιμορφωτικά σεμινάρια για τον τρόπο και τις μεθόδους αυτοαξιολόγησης για το παρασχεθέν εκπαιδευτικό έργο σε σχέση με το ζητούμενο από τα Αναλυτικά Προγράμματα.
• ‑Πέρα από τον κάθε εκπαιδευτικό ατομικά, σημαντικό ρόλο παίζει ο Σύλλογος Διδασκόντων, ο οποίος σε ειδική συνεδρίαση συζητά τις ατομικές αξιολογικές εκθέσεις των μελών του και συντάσσει αξιολογική έκθεση για τη σχολική μονάδα συνολικά, αιτιολογώντας πλήρως τα συμπεράσματά του και προτείνοντας συγκεκριμένες λύσεις για προβλήματα και ελλείψεις που ενδεχομένως υπάρχουν. Ανάλογη διαδικασία επαναλαμβάνεται σε επίπεδο Δήμου, Νομαρχίας, Περιφέρειας, Χώρας.
• ‑Να καθορίζεται κατά περίπτωση, το ακριβές περιεχόμενο της αξιολόγησης, μέσω συγκεκριμένων δεικτών, ώστε ο υποψήφιος να γνωρίζει με σαφήνεια και με, όση γίνεται, μετρήσιμη δυνατότητα, το ζητούμενο. Για το σκοπό αυτό τα κριτήρια πρέπει να είναι γενικά, δημόσια και κατανοητά.

Είμαστε αντίθετοι σε κάθε μορφή Αξιολόγησης - Χειραγώγησης.