Το σύνδρομο των αλλεπάλληλων ανατροπών στη δημόσια εκπαίδευση και οι επιπτώσεις του
Tου Κώστα Ανθόπουλου
Μέλους του Δ.Σ. του Α΄ Συλλόγου Εκπαιδευτικών Πρωτοβάθμιας Εκπαίδευσης Θεσσαλονίκης
Κριτική θεώρηση
Σε εισήγησή του σε ημερίδα που διοργάνωσε η Δ.Ο.Ε. στις 1/2/2106 στις Σέρρες, ο ομότιμος καθηγητής Συγκριτικής Παιδαγωγικής και Ιστορίας της Νεοελληνικής Εκπαίδευσης, του Πανεπιστημίου Πατρών Σήφης Μπουζάκης επισήμανε εύστοχα:
«Η ελληνική εκπαίδευση, μέσα από μια πολύπαθη, κυματοειδή, συγκρουσιακή και Σισύφειο πορεία της, συνδέθηκε από έγκυρους ερευνητές της ιστορίας της νεοελληνικής εκπαίδευσης με “ανακοπτόμενα άλματα”, με το “σύνδρομο του Κρόνου”, με “βήματα μπρος-βήματα πίσω”, με ασυνέχειες, με υπουργοκεντρικές πολιτικές παιδείας, με άλματα και καθιζήσεις.
Τέτοιου είδους δείγματα αναποτελεσματικής εκπαιδευτικής πολιτικής τα διαπιστώνει κανείς και στην τελευταία τριακονταετία (1986-2016) και αυτό γιατί:
• το σύστημα πρόσβασης των μαθητών στα Πανεπιστήμια τροποποιήθηκε, από το 1979 και μετά αρκετές φορές: από τις πανελλήνιες εξετάσεις (1979-1982) στις πανελλαδικές (1983-1996). Έπειτα στις εκτεταμένες εξετάσεις του συστήματος Αρσένη (1997) και διορθωτικές μεταβολές του στη δεκαετία του 2000.
Στις μέρες μας, τέλος, ο νέος υπουργός παιδείας Κώστας Γαβρόγλου ανακοινώνει ένα νέο πλαίσιο εισαγωγής μαθητών στα Α.Ε.Ι.
• έχουν υπογραφεί τουλάχιστον 13 υπουργικές αποφάσεις και προεδρικά διατάγματα από το 1983 και μετά για την αξιολόγηση του εκπαιδευτικού έργου και του εκπαιδευτικού. Τίποτα όμως από αυτά δεν εφαρμόστηκε, και για αυτόν τον λόγο το ζήτημα αυτό εξακολουθεί να βρίσκεται στην επικαιρότητα και να συγκαταλέγεται ως κυρίαρχο στις επίσημες εκθέσεις-συστάσεις διεθνών οργανισμών, όπως ο ΟΟΣΑ, για τη βελτίωση της ποιότητας του ελληνικού εκπαιδευτικού συστήματος.
• έχουν σημειωθεί συνεχείς αλλαγές στο σύστημα επιλογής στελεχών εκπαίδευσης. Συγκεκριμένα, αμέσως μετά από κάθε κυβερνητική αλλαγή, συνήθης πρακτική ήταν η εκάστοτε ηγεσία του υπουργείου παιδείας να προχωρά στην αλλαγή των κριτηρίων επιλογής στελεχών εκπ/σης (1982 Βερυβάκης, 1985 Κακλαμάνης, 1992 Σουφλιάς, 1995 Παπανδρέου, 2002 Ευθυμίου, 2006 Γιαννάκου, 2010 Διαμαντοπούλου και 2015 Μπαλτάς).
•έχουν σημειωθεί διαδοχικές μεταβολές στη φυσιογνωμία και τα χαρακτηριστικά του ολοήμερου Δημοτικού σχολείου και Νηπιαγωγείου Συγκεκριμένα παρατηρείται σαφέστατη διαφοροποίηση της φιλοσοφίας για την οργάνωση των καινοτόμων αυτών θεσμών μεταξύ των πολιτικών που εφάρμοσαν οι πρώην υπουργοί παιδείας Γεράσιμος Αρσένης (1997-2000), Πέτρος Ευθυμίου (2000-2004), Άννα Διαμαντοπούλου (2010-2012), Νίκος Φίλης( 2016).
• καταργήθηκε ο θεσμός της μετεκπαίδευσης των εκπαιδευτικών Π.Ε. το 2010, από την πρώην υπουργό παιδείας Άννα Διαμαντοπούλου που όμως είχε αναβαθμιστεί καταλυτικά από τον πρώην υπουργό παιδείας Γιώργο Παπανδρέου, το 1996, με την ένταξη των Διδασκαλείων στα Παιδαγωγικά Τμήματα των Α.Ε.Ι.
• σημειώθηκαν αδιάκοπες παλινωδίες και ασυνέχειες της επιμορφωτικής πολιτικής που οδήγησαν στην υποβάθμιση και υπολειτουργία των Περιφερειακών Επιμορφωτικών Κέντρων.
• πραγματοποιήθηκαν συνεχείς αλλαγές στο σύστημα διορισμών των εκπαιδευτικών (Αρσένης-Ευθυμίου-Διαμαντοπούλου), ενώ πρόσφατα ο νέος υπουργός παιδείας ανακοίνωσε ότι στις προθέσεις του είναι η θεσμοθέτηση ενός νέου πλαισίου διορισμών των εκπαιδευτικών.
Όλα τα παραπάνω αποδεικνύουν ότι:
• είναι ανύπαρκτος ο μακροπρόθεσμος στρατηγικός εκπαιδευτικός σχεδιασμός
• γίνονται αρκετά λάθη στην ιεράρχηση προτεραιοτήτων
• κυριαρχεί η αξιολογική ασυλία των ιθυνόντων της εκπαιδευτικής πολιτικής που διευκολύνει τη μετάθεση ευθυνών
• παρατηρείται έντονη ρευστότητα στους εκπαιδευτικούς θεσμούς που προκαλεί εύλογες ανησυχίες στην κοινωνία και ανασφάλεια
• οι εκπαιδευτικές αλλαγές είναι αποσπασματικές και εξαντλούνται σε ορισμένες πλευρές του εκπαιδευτικού συστήματος
Επομένως, η μόνη λύση για την ποιοτική αναβάθμιση του ελληνικής εκπαίδευσης είναι η απαλλαγή από το «σύνδρομο των αλλεπάλληλων ανατροπών» και η διαμόρφωσης ενός σχεδίου εθνικής εκπαιδευτικής στρατηγικής
www.esos.gr